Menu Zamknij
ZNP Gdynia

26 października jest, na podstawie decyzji Sekretariatu Zarządu Głównego ZNP Dniem Pamięci o Tajnej Organizacji Nauczycielskiej.

  • „TON” to kryptonim podziemny ZNP
  • Decyzja o przejściu ZNP do działalności podziemnej została podjęta 26 października 1939 r. podczas spotkania członków Prezydium ZG ZNP w mieszkaniu Zygmunta Nowickiego Prezesa Związku i doświadczonego konspiratora jeszcze z czasów carskich (uczestnika zjazdu w Pilaszkowie w 1905 r., który dał początek działalności Związku w zaborze rosyjskim). Na czele TON stanęła tzw. Centralna Piątka.
  • W Centralnej Piątce TON Teofil Wojeński odpowiadał za organizację tajnego nauczania, Wacław Tułodziecki zajął się działalnością wydawniczą i samopomocą dla nauczycieli. Natomiast Kazimierz Maj podjął się utrzymania łączności ze strukturami politycznymi i wojskowymi kształtującego się Polskiego Państwa Podziemnego. Zygmunt Nowicki sprawował ogólne kierownictwo.
  • TON swymi działaniami objęła w miarę możliwości cały obszar II RP a w największym wymiarze tereny Generalnego Gubernatorstwa. Warto zaznaczyć, że powstały okręgi TON lwowski, wileński i białostocki
  • Liczba pedagogów zaangażowanych w tajne nauczanie w najbardziej newralgicznym okresie wynosiła ok. 30 tysięcy nauczycieli. Jednak ogólna liczba uczestników w całym okresie trwania tajnej edukacji była większa.
  • Tajnym nauczaniem podczas okupacji objęto 70 proc. młodzieży szkół podstawowych w stosunku do roku szkolnego 1937/1938. Na poziomie elementarnym było to w latach 1942-1944 1 mln 500 tys. dzieci, na poziomie średnim 100 tys. uczniów, a z wyższych studiów skorzystało blisko 10 tys. studentów
  • W Warszawie od 2000 r. znajduje się Pomnik Tajnej Organizacji Nauczycielskiej zlokalizowany na terenie Parku Kazimierzowskiego niedaleko siedziby ZG ZNP na Powiślu. Monument przedstawia rozłożony uczniowski zeszyt. Pomnik powstał z inicjatywy ZNP i został sfinansowany ze składek nauczycielek i nauczycieli.

Polecamy:

FOLDER ZNP_TON_21.10.2025Pobierz
Otagowano,