26 lutego 2025 r. Sąd Najwyższy w rozszerzonym składzie 7 sędziów, wydał uchwałę w sprawie III PZP 3/24, stwierdzając, że praca nauczycieli wykonywana ponad 40-godzinną tygodniową normę czasu pracy, stanowi pracę w godzinach nadliczbowych.
“Trzeba podkreślić, że płacenie za przekroczenie norm czasu pracy, czyli za nadgodziny, jest zasadą w polskim systemie prawnym. Jak ktoś pracuje dłużej, to polskie prawo pracy mówi mu o tym, że ma prawo do dodatkowej zapłaty lub rozliczenia tych przekroczeń czasem wolnym” – podkreślił w uzasadnieniu uchwały sędzia SN Piotr Prusinowski.
Pogląd zawarty w uchwale z pewnością będzie uwzględniany w orzecznictwie sądowym dotyczącym ustalenia prawa do wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych nauczycieli.
Krzysztof Lisowski, prawnik Biura Zarządu Głównego ZNP: Godziny nadliczbowe są to godziny realizowane ponad tygodniową normę czasu pracy – tj. ponad 40 godzinę pracy w tygodniu. W przypadku nauczycieli istnieją godziny nadliczbowe na zasadzie odesłania z art. 91c ust. 1 KN zastosowanie mają przepisy Kodeksu pracy dotyczące pracy w godzinach nadliczbowych.
ZNP zwraca również uwagę, że nieprawdziwa jest rozpowszechniana przez Ministerstwo Edukacji Narodowej informacja sugerująca, jakoby istniała utrwalona linia orzecznicza Sądu Najwyższego, z której miałoby wynikać, iż do nauczycieli nie stosuje się przepisów Kodeksu pracy dotyczących pracy w godzinach nadliczbowych.
Do dnia 26.02.2025 r. Sąd Najwyższy nie wydawał wyroków, które dotyczyłyby kwestii prawa nauczycieli do wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych. Kwestia ta była natomiast wielokrotnie rozstrzygana przez sądy powszechne, których jednolita linia orzecznicza wskazuje, iż nauczyciele mają prawo do wynagrodzenia za pracę w 41-pierwszej i kolejnych godzinach w tygodniu liczonego zgodnie z przepisami Kodeksu pracy regulującymi zasady wynagradzania za godziny nadliczbowe.
Oto niektóre z nich:
- wyrok Sądu Rejonowego w Gliwicach z 20.10.2008 r. VI P 165/07,
- wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach z 16.04.2009 r. VIII Pa 35/09,
- wyrok Sądu Okręgowego w Legnicy z 20.12.2012 r., V Pa 203/12,
- wyrok Sądu Rejonowego w Lubinie z 2.04.2015 r., IV P 383/14,
- wyrok Sądu Rejonowego w Grudziądzu z 27.09.2016 r., IV P 197/16,
- wyrok Sądu Rejonowego w Goleniowie z 15.12.2021 r., IV P 190/14,
- wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z 15.07.2022 r., VI Pa 48/22.
O wyrokach tych MEN było wielokrotnie informowane nie tylko przez związki zawodowe, ale także przez poszczególnych nauczycieli (petycja z 1.08.2023 r.).
Ze szczegółowym opisem skutków uchwały SN dla nauczycieli można zapoznać się poniżej:
